Nieuwsflits - Energieverplichtingen: door het bos de bomen zien?

Het voorbije jaar konden we amper de vele wijzigingen met betrekking tot energieregelgeving bijhouden. Zowel van particulieren als van ondernemingen wordt verwacht dat ze extra inspanningen leveren om de gezamenlijke (Europese) klimaatdoelstellingen te behalen en de CO₂-uitstoot te reduceren.

Naast de sturende kracht vanuit Europa door verstrengde wetgeving, is ook de sterk stijgende energiekost een belangrijke drijfveer voor zowel particulieren als ondernemingen om hun energieverbruik (lees: kosten én CO₂-uitstoot) te minimaliseren. Energiebronnen worden daarbij zo efficiënt mogelijk ingezet.

Consultes volgt voornamelijk de energiewetgeving op die van belang is voor productiebedrijven. In een voorgaande nieuwsflits over energie (aug ’21 ), werden enkele topics omtrent verstrengde energiewetgeving reeds aangehaald. Echter, op een jaar tijd is er weer heel wat veranderd in het ‘energie-landschap’.

Hieronder lichten wij kort enkele van de belangrijkste wijzigingen toe. Mocht u nog op uw honger blijven zitten en een breder zicht willen krijgen op de energiewetgeving of de toepassing ervan in de praktijk, dan kan u alvast 10 oktober 11h-13h in uw agenda zetten. Dan wordt een opleiding, in de vorm van een lunchsessie, hieromtrent voorzien.

Hieronder een greep uit de belangrijkste wijzigingen m.b.t. energiewetgeving.

VERZAMELBESLUIT ENERGIE: integratie en uitbreiding verplichtingen in energiebesluit

Op 31/8 werd het verzamelbesluit over energie van 8 juli 2022 gepubliceerd.  Met dit besluit worden enkele klimaat- en energiebeslissingen uit het regeerakkoord en de visienota in het kader van het Europese ‘fit for 55’-pakket omgezet in Vlaamse wetgeving. De verplichtingen rond energieplanning worden geïntegreerd in  het Energiebesluit en uit Vlarem II gehaald. Tot op heden bevatte Titel VI ‘Milieuvriendelijke energieproductie en rationeel energiegebruik’ van het Energiebesluit energieverplichtingen voor ‘ingedeelde energie-intensieve inrichtingen’. Met de wijzigingen uit het verzamelbesluit worden ook verplichtingen in het kader van energie-efficiëntie opgelegd voor ‘net niet-energie-intensieve’ ondernemingen. Ook de definitie van ‘energie-intensieve vestiging’ en ‘rendabele maatregel’ wordt gewijzigd. Daarnaast worden enkele nieuwe definities geïntroduceerd.

IS MIJN BEDRIJF ‘energie-intensief’ OF (NET) NIET?

De vroegere drempel voor energie-intensieve inrichting wijzigt van 0,1 PJ primair energieverbruik naar 0,1 PJ finaal energiegebruik. Hierdoor kunnen bedrijven die vroeger als ‘energie-intensief’ werden beschouwd plots in de categorie ‘niet-energie-intensief’ vallen. Concreet betekent het dat bedrijven hun elektriciteitsverbruik niet meer moeten omrekenen naar ‘primair’ verbruik (rendement  van elektriciteitsproductie van 40 %, m.a.w. vermenigvuldigen met een factor 2,5). Een bedrijf met louter elektriciteitsverbruik van 27,8 GWhe/jaar zal bijgevolg de drempel van 0,1 PJ bereiken, daar waar dit vroeger al vanaf 11,12 GWhe/jaar was.

NIEUWE VERPLICHTINGEN VOOR (NET) NIET ENERGIE-INTENSIEVE ONDERNEMINGEN

Binnen titel VI van het Energiebesluit wordt ‘Hoofdstuk V Energieplanning voor ingedeelde energie-intensieve inrichtingen’ vervangen door een nieuw ‘Hoofdstuk V. Energieplanning, energieaudit onderneming en energiebalans onderneming’. Daarmee worden nieuwe energieverplichtingen opgenomen voor niet-energie-intensieve ondernemingen met een totaal jaarlijks energiegebruik vanaf 0,02 PJ (dit komt voor louter elektrische verbruikers overeen met 5,6 GWhe/jaar).

Energieaudit

Tegen uiterlijk 1 april 2023 moeten bedrijven met finaal energiegebruik tussen 0,05 PJ/jaar en 0,1 PJ/jaar beschikken over een geldige energieaudit. Deze energieaudit dient uitgevoerd te worden door een aanvaarde energiedeskundige die deel mag uitmaken van het bedrijfspersoneel en wordt ingediend via een webapplicatie. De energieaudit heeft als doel het opsporen van energieverbeteringsmaatregelen. Alle maatregelen met een interne rentevoet (IRR) van minstens 13 % moeten tevens binnen de 3 jaar worden uitgevoerd.

Deze verplichting geldt ook voor bedrijven die voldoen aan de criteria van ‘Grote Onderneming’ met een totaal finaal energiegebruik < 0,1 PJ/jaar.

Energiebalans

Ondernemingen met een energieverbruik tussen 0,02 PJ/jaar en 0,05 PJ/jaar (5,6 GWh_e/jr – 13,9 GWh_e/jr)  dienen eveneens tegen 1 april 2023 een energiebalans op te stellen waarin zowel het energieverbruiksprofiel als de energiestromen in kaart worden gebracht.

Daarnaast zullen deze bedrijven een reeks no-regret-maatregelen (met een terugverdientijd < 3 jaar) beoordelen op het vlak van energie- en CO₂-besparing voor hun situatie. De no-regret-maatregelen moeten binnen de vier jaar uitgevoerd zijn. Het bedrijf dient hierover aan het VEKA te rapporteren uiterlijk op 31 maart 2027.

HERNIEUWBARE ENERGIE

De Vlaamse Regering keurde op 8/7 ll. principieel het besluit goed met bijkomende bepalingen rond o.a. hernieuwbare energie.  Dit besluit werd nog niet gepubliceerd, maar voert onder andere een verplichting in voor grote elektriciteitsafnemers om op een minimaal deel van hun daken zonnepanelen te installeren.

Hieronder reeds een overzicht van de vastgelegde voorwaarden (onder voorbehoud van publicatie in B.S.):

Kernverplichtingen m.b.t. verplichting zonnepanelen voor grote elektriciteitsafnemers:

• Voor elektriciteitsafnemers > 1 GWh elektriciteit op hetzelfde aansluitingspunt
• PV-panelen in dienst uiterlijk op 30/6/2025
• Vereiste piekvermogen:
  • Vanaf 1/7/2025 : 12,5 Wp per m² dakoppervlakte (ca. 5,7 % van dakopp.)
  • Vanaf 1/1/2030 : 18,75 Wp per m² dakoppervlakte (ca. 8,5% van dakopp.)
  • Vanaf 1/1/2035 : 25 Wp per m² dakoppervlakte (ca. 11,4% van dakopp.)
• Afwijkingsmogelijkheden:
• Niet verplicht voor daken die vervangen of gesloopt worden
• Installatie PV-panelen kan vervangen worden door windturbine of bio-WKK
• Installatie PV-panelen kan vervangen worden participatie in project voor plaatsen van nieuwe PV-panelen, windturbine of bio-WKK

VRIJWILLIGE ENERGIEBELEIDSOVEREENKOMSTEN

De huidige energiebeleidsovereenkomsten (EBO’s) lopen af eind december 2022. Deze overeenkomsten vormen de speerpunt van het energiebeleid voor de Vlaamse energie-intensieve ondernemingen om ervoor te zorgen dat de Vlaamse energie-intensieve ondernemingen vooraanstaand zijn en blijven op gebied van energie-efficiëntie.

Vanaf 2023 zullen er nieuwe energiebeleidsovereenkomsten kunnen worden afgesloten. Hiervoor keurde de Vlaamse Regering  principieel de ontwerpteksten goed voor de nieuwe energiebeleidsovereenkomsten voor Vlaamse energie-intensieve ondernemingen (VER-bedrijven en niet VER-bedrijven). LET WEL: de drempel voor energie-intensieve onderneming wordt op 0,1 PJ finaal gebruik  gelegd (zie hierboven). Het ambitieniveau van de nieuwe energiebeleidsovereenkomsten wordt opgetrokken, en de doelgroep wordt verbreed naar alle energie-intensieve ondernemingen (geen beperking meer op NACE-codes). Daarnaast wordt de definitie van rendabele maatregelen verstrengd en is er een verbreding naar zowel het thema rond warmtevraag en restwarmteaanbod als naar het klimaatthema.

ENGAGEMENT ONDERNEMINGEN

        Niet-VER bedrijven (die niet deelnemen aan het emissiehandelsysteem EU-ETS)

Engagement van de onderneming:

• Uitvoering Energie en klimaataudit
• Actieverbintenis via Energieplan, dat volgende types maatregelen bevat: rendabele (Z), potentieel rendabele (PRM) en studiemaatregelen (S), evenals klimaatmaatregelen
• Grens voor rendabiliteit voor zekere maatregelen wordt verlaagd naar IRR van 10,5%
• Invoering energiebeheermaatregelen
• Uitvoering restwarmtepotentieelstudie tegen 30/6/2024 (validering via Verificatiebureau)

       VER bedrijven

• Uitvoering Energieaudit
• Actieverbintenis via Energieplan dat volgende types maatregelen bevat: rendabele (Z), potentieel rendabele (PRM) en studiemaatregelen (S)
• Invoering energiebeheermaatregelen
• Uitvoering restwarmtepotentieelstudie 30/6/2024 (validering via Verificatiebureau)
• Opstellen van Klimaatroadmap tegen 31/12/2024 (indiening en validatie bij VEKA)
• Grens voor rendabiliteit voor zekere maatregelen wordt verlaagd naar IRR van 12%

ENGAGEMENT OVERHEID NAAR EBO BEDRIJVEN TOE

• Geen bijkomende verplichtingen energie efficiëntie (uitzondering: ‘op komst zijnde verplichting inzake PV-panelen, hierboven toegelicht)
• Conform verklaard energieplan ihkv EBO wordt gelijkgesteld aan energieplan ihkv Energiebesluit

Verder zijn er nog heel wat zaken op til onder meer m.b.t. renovatieverplichtingen, flexibiliteit op het laag- en middenspanningsdistributienet, energiedelen en diverse steunmechanismen (renovatie- en energiepremies e.a.).